به گزارش سرویس صنفی و آموزشی «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ مقطع دکتری یکی از مهم ترین و در عین حال سخت‌ترین مقاطع تحصیلی در کشور می‌باشد که تنها بخشی از افراد جامعه که علاقه زیادی به کسب علم و دانش و انجام کارهای تحقیقاتی دارند، اقدام به تحصیل در آن می‌کنند. روال عادی پذیرش دکتری، از طریق شرکت در آزمون آن بوده که سالی یک بار برگزار می‌شود.
طرح استاد محوری چیست؟
امسال برای اولین بار وزارت علوم در راستای اصلاح شیوه پذیرش مقطع دکتری و اهمیت به نیاز جامعه، اقدام به ایجاد طرح پذیرش دکتری به صورت استادمحوری نموده است. در این شیوه، اساتید طرح‌های تحقیقاتی خود را اعلام نموده و سپس داوطلب بر حسب علاقه خود می‌تواند اقدام به شرکت در این طرح نماید.
اگر داوطلب در مرحله مصاحبه نیز بتواند نظر مثبت استاد مربوطه را معطوف به خود کند، می تواند به عنوان پذیرفته شده دکتری استاد محوری ۱۴۰۲ اقدام به تحصیل در این مقطع کند. برای آشنایی بیشتر علاقمندان با دکتری استاد محور، زمان و نحوه ثبت نام آن، در ادامه مقاله به بررسی جزئیات ثبت نام آزمون دکتری استاد محوری 1402، شرایط پذیرش، نحوه برگزاری و اعلام نتایج پرداخته شده است.
در شیوه پذیرش دکتری استاد محور 1402 با شرکت در کنکور سراسری اینگونه تصمیم گیری شده است که اساتید دانشگاهی لیستی از طرح های تحقیقاتی مورد نیاز خود را به دانشگاه ارائه می دهند. دانشگاه نیز پس از بررسی طرح ها و موضوعات ارائه شده، بهترین آن ها را تصویب نموده و به وزارت علوم اعلام می کند.
ظرفیت طرح استادمحوری چگونه است؟
داوطلبان واجد شرایط در زمان انتخاب رشته به صورت 4 الی 5 برابر ظرفیت به اساتید دارای طرح معرفی می شوند و اساتید بر اساس معیار های موجود از میان داوطلبان یک نفر را انتخاب می کنند. همچنین با توجه به تغییرات مهم دکتری 1402، بر اساس طرح استاد پروژه محور، اساتیدی که دارای پروژه های بیشتری هستند می توانند دانشجوی بیشتتری را پذیرش نمایند.
در انتها 20 درصد از پذیرش کل دوره دکتری متعلق به شیوه پذیرش بر اساس استاد محوری خواهد بود. سرفصل ها و دوره های آموزشی در هر ترم دکتری استاد محور همانند سایر دوره های دکتری بوده، اما انجام کارهای تحقیقاتی بر اساس همان طرحی انجام می شود که داوطلب در زمان انتخاب رشته آن را انتخاب کرده بود.
نوید وزیر علوم
محمدعلی زلفی گل، وزیر علوم، در خصوص طرح استاد محوری پیش‌تر گفته بود: یکی از مسیرهای پذیرش در تحصیلات تکمیلی کنکور کارشناسی ارشد و دکتری است. البته مسیر پذیرش در این دوره‌ها از استعدادهای درخشان نیز صورت می‌گیرد که در دانشگاه‌های مختلف درصد پذیرش استعداد درخشان متفاوت است.
وی افزود: از سال گذشته شیوه پذیرش استاد محور را به پذیرش تحصیلات تکمیلی اضافه شده است. در پذیرش استاد محور، اساتیدی که طرح نامه پژوهشی برای جذب دانشجویان دکتری و کارشناسی ارشد را بر اساس نیازهای ثبت شده در سامانه نیازها و ایده‌ها (نان) مرتبط با صنایع خصوصی و دولتی و دستگاه‌های اجرایی ارائه کرده‌اند، می‌توانند دانشجو بگیرند.
این نوع پذیرش از ۲۰ درصد استعداد درخشان ورودی آن رشته است و پذیرش توسط اساتید و بدون نظر گروه و دانشکده مستقیم صورت می‌گیرد.
وی با اشاره به طرح جدید وزارت علوم در تحصیلات تکمیلی گفت: طرح جدیدی داریم که با انتخاب استاد شروع می‌شود. به این معنی که طرح نامه‌ها و موضوعات کاری اساتید در دفترچه‌های کنکور تحصیلات تکمیلی درج می‌شود و دانشجو از ابتدا استاد راهنمای خود را انتخاب می‌کند.
شیوه کار از زبان وزیر
زلفی گل گفت: اکنون به این ترتیب است که دانشجو پس از شروع به تحصیل و گذشتن از مدت آموزش، دانشجو استاد راهنما را انتخاب می‌کند. در طرح جدید این امتیاز را به اساتید در شهرستان‌ها می‌دهد که دانشجویان بر اساس علاقه به رشته و موضوع پژوهش خود، پایان نامه خود را انتخاب کنند.
وی در تشریح این طرح گفت: امیدواریم که این ایده را امسال بتوانیم عملیاتی کنیم. در حال حاضر استادان نخبه ای در دانشگاه‌های مختلف از جمله زنجان، سیستان و بلوچستان و شیراز داریم که ممکن است از سوی دانشجو به عنوان استاد راهنما انتخاب نشوند. اکنون شیوه این است که دانشجو اول دانشگاه را انتخاب می‌کند. پس از طی دوره آموزش راهنما را انتخاب کند و ممکن است که نه استاد و نه موضوع را علاقه‌ای نداشته باشد.
استادانی که علاقمند هستند می‌توانند موضوع کاری خود را اعلام کنند و موضوعات در دفترچه‌های کنکور درج می‌شود بعد از همان زمان انتخاب رشته می‌تواند استاد و موضوع کاری خود را انتخاب کند. در حال حاضر ممکن است دانشجو و استاد به صورت اجبار یک موضوع را انتخاب کنند و علاقه‌ای هم به کار کردن باهم نداشته باشند چون تحت دستور گروه آن استاد انتخاب شده است.
وی اظهار داشت: در این طرح فقط در صورت علاقه به موضوع کاری، استاد انتخاب می‌شود. این موضوع مهاجرت نخبگان از دانشگاه‌های دیگر به دانشگاه‌های برتر را کم می‌کند. اگر سازمان سنجش هم کمک کند بتوانیم این کار را در کشور نهادینه کنیم، موضوعات تحصیلات تکمیلی با علاقه انتخاب می‌شود و کارها بهتر پیش رود. این ایده امسال برای گروهی اجرا می‌شود.
نان به کمک این طرح می‌آید
استاد محور شیوه‌ای است که بر اساس نیازهای ثبت شده در سامانه نیازها و ایده‌ها (نان) مرتبط با صنایع خصوصی و دولتی و دستگاه‌های اجرایی، استاد طرح نامه تعریف می‌کند و اعلام می‌کند که به طور مثال نیازی وجود دارد و برای اجرای آن دو دانشجوی ارشد و یک دانشجوی دکتری نیاز است. بر اساس پروپوزال مصوب اعلام نیاز به دانشجو می‌کند. دانشجویان استعداد درخشان که جز ۲۰ درصد ورودی کلاش خودشان هستند علاقمند باشند اعلام تقاضا می‌کنند و استاد به طور مستقیم دانشجو را می‌پذیرد.
گروه و دانشکده و شورای سنجش نظر نمی‌دهند اما پذیرش دانشجو ثبت می‌شود. به نوعی تفکیک سنجش و پذیرش است. در این شیوه ملاک عمل استاد است. سال گذشته با وجود دیر اعلام کردن اما استقبال از طرح استاد محور خوب بود و هزار نفر از آن استفاده کردند.
وزیر علوم دانشجویان کارشناسی ارشد و دکتری را بازوان توانمند تحقیقاتی و فناوری کشور برشمرد و گفت: هرچقدر انتخاب این دانشجویان بر اساس شایستگی‌های علمی و به موضوعی که قرار است رساله و پایان نامه آنها باشد علاقه داشتند باشند، به روند توسعه علمی کشور شتاب بیشتری می بخشد.
در برخی از رشته‌ها در دانشگاه‌هایی که سطح علمی بالاتری دارند محدودیت پذیرش وجود دارد اما به طور معمول در بیشتر رشته‌ها محدودیت پذیرش نداریم.
گزارش از عرفان عباسی
